Τα τελευταία χρόνια ακούμε πολύ συχνά τον όρο «τοξικός/-ή» και «τοξικότητα» στον τομέα των σχέσεων.
Ίσως και τώρα όσοι διαβάζετε αυτό το άρθρο, να έχετε ήδη φέρει κάποιον στο μυαλό σας με το άκουσμα της λέξης, μπορεί να είναι ο εργοδότης ή κάποιος συνάδελφός σας που σας βγάζει την πίστη στο γραφείο, ο/η πρώην που σας δυσκόλεψε τη ζωή ή οποιοσδήποτε τελοσπάντων σας έχει σπάσει τα νεύρα τελευταία – μην ανησυχείτε θα μείνει μεταξύ μας αυτό, άλλωστε δεν είστε οι μόνοι που κάνετε τέτοιες σκέψεις. Μέχρι σήμερα έχουν γραφτεί άπειρα άρθρα με θέμα «Τα γνωρίσματα του τοξικού τύπου», «Μείνετε μακριά από τοξικούς ανθρώπους» , «5 τρόποι να αντιμετωπίσετε έναν τοξικό» και πολλά άλλα. Κι από τη μία λογικό είναι αφού οι περισσότεροι, για να μην πω όλοι, έστω μια φορά στη ζωή μας έχουμε σκεφτεί «κοίτα έναν μαλάκα!».
Από την άλλη όμως, είναι σαν να λέμε ότι οι άνθρωποι διαχωρίζονται σε κακούς και καλούς, τοξικούς και ατοξικούς, μαλάκες και…αμαλάκες να το πω πιο απλά (η λέξη είναι δικιά μου επινόηση, αναφέρεται σε αυτούς που δεν είναι μαλάκες). Με τους τοξικούς να καταστρέφουν και να δηλητηριάζουν οτιδήποτε υπάρχει γύρω τους και τους αμαλάκες (ατοξικούς) να προσπαθούν να γλιτώσουν από τις προβληματικές συμπεριφορές των προαναφερθέντων, μπαίνοντας παράλληλα σε άρθρα – οδηγούς για να τους αντιμετωπίσουν.
Ας υποθέσουμε λοιπόν ότι οι μαλάκες έχουν πράγματι αυτά τα χαρακτηριστικά που διαβάζουμε στα άρθρα. Τότε θα ήταν πολύ εύκολο να τους εντοπίζουμε και να τους αποφεύγουμε αμέσως. Θα βλέπαμε τα 5-10 γνωρίσματά τους κι εφόσον εμείς δεν θα είχαμε κανένα είδος τοξικότητας, θα σταματούσαμε κάθε επαφή μαζί τους. Κι αφού οι ίδιοι θα δημιουργούσαν μονίμως θέματα, θα κατέληγαν αποκομμένοι από το κοινωνικό σύνολο, χωρίς να διατηρούν σχέσεις ούτε μεταξύ τους, λόγω της καταστροφικής τους φύσης. Στο μεταξύ, οι αμαλάκες θα συμβίωναν υπέροχα κάνοντας ανενόχλητοι τις σχέσεις τους, όπως ακριβώς τις έχουν φανταστεί, χωρίς προβλήματα.
Ωραία μέχρι εδώ, αλλά γιατί στην πράξη δεν συμβαίνει καθόλου αυτό;
Καταρχάς όποιον και να ρωτήσεις θα σου πει ότι όλοι είναι μαλάκες εκτός απ’ αυτόν. Κανείς δεν θέλει να κατατάξει τον εαυτό του σ’ αυτή την κατηγορία, παρ΄όλο που παραδόξως εμείς οι ίδιοι την επινοήσαμε, αλλά βλέπεις μόνο για τους άλλους.
Ας πάρουμε τότε αυτή την υπόθεση, ας πιστέψουμε δηλαδή για λίγο ότι όντως είμαστε όλοι αμαλάκες. Τότε όμως γιατί υπάρχουν προβλήματα στις σχέσεις μας; Γιατί πληγώνουμε τους γύρω μας, ειδικά τους ανθρώπους που αγαπάμε, κατά λάθος ή ακόμα κι επίτηδες για να πικάρουμε ο ένας τον άλλον; Γιατί υπάρχει βία και πόλεμοι στον κόσμο; Γιατί γράφουμε μέχρι και άρθρα κατηγορώντας τους άλλους αλλά όχι εμάς;
Όσο κι αν δεν μας αρέσει αυτή η ιδέα, έχουμε υπάρξει κι εμείς οι κακοί στην ιστορία κάποιου άλλου, οι τοξικοί εγωιστές που δημιουργούν τα προβλήματα. Κι όσο περισσότερο προσπαθούμε να «αγιοποιήσουμε» τους εαυτούς μας δείχνοντας με το δάχτυλο τον διπλανό μας, τόσο πιο ένοχοι στεκόμαστε τελικά μπροστά στον καθρέφτη μας.
Άρα που καταλήγουμε; Μήπως είμαστε όλοι μαλάκες τελικά; Μήπως θέλουμε το κακό των άλλων και είτε συνειδητά είτε υποσυνείδητα το προκαλούμε;
Όχι, γιατί σ’ αυτήν την περίπτωση τίποτα καλό δεν θα υπήρχε στον κόσμο. Κι όμως, μέσα στα τόσα αδικήματα και δυσάρεστα που ακούμε καθημερινά, υπάρχουν και οι καλές ειδήσεις κι ας είναι πάντα οι πιο «αθόρυβες». Είναι κι εκείνοι οι άνθρωποι που βοηθούν χωρίς να περιμένουν κανένα αντάλλαγμα και μας κάνουν να πιστεύουμε ξανά στο ανθρώπινο είδος παρά τα όποια λάθη του.
Εν τέλει, η αλήθεια βρίσκεται κάπου στη μέση. Νομίζω ότι ήρθε η ώρα να ξεκολλήσουμε πια από τις ταμπέλες που σπεύδουμε να θέσουμε ο ένας στον άλλον για να νιώσουμε εμείς οι σωστοί. Δεν υπάρχουνε μαλάκες και αμαλάκες, τοξικοί και ατοξικοί, μόνο άνθρωποι με καλές ή κακές (τοξικές) συμπεριφορές. Ας σταματήσουμε επιτέλους να ψάχνουμε αφορμές για να διαχωρίζομαστε και ας βρούμε τρόπους να ενωθούμε. Όλα τα σπουδαία επιτεύγματα της ανθρωπότητας άλλωστε, έγιναν όταν είμασταν ενωμένοι και δυνατοί, όχι όταν στρεφόμασταν ο ένας εναντίον του άλλου.
Και πριν βαφτίσουμε κάποιον τοξικό καλό θα ήταν να αναρωτηθούμε πρώτα.
«Μήπως κι εγώ ο ίδιος έχω υπάρξει toxic στη ζωή μου; Πότε συνέβη αυτό και γιατί;» Ή «Γιατί παρέμεινα με έναν άνθρωπο που θεωρούσα τοξικό αν εγώ υποτίθεται ότι είμαι ατοξικός; Μήπως έχω κι εγώ κάποια τοξικότητα μέσα μου; Tι μπορώ να κάνω για να την αποβάλλω;»
Μπορεί τέτοιου είδους ερωτήματα να μοιάζουν άβολα και δύσκολα να απαντηθούν, όμως στην πραγματικότητα αποτελούν ένα σημαντικό σκαλοπάτι για να αρχίσουμε να κάνουμε υγιείς σχέσεις, απαλλαγμένες από καταστροφικές συμπεριφορές, είτε των άλλων, είτε δικές μας. Και οι απαντήσεις , όσο κι αν θα ήταν εύκολο για εμάς, δεν βρίσκονται μέσα σε κάποιο άρθρο – οδηγό, ούτε σε κάποιο παρόμοιο βιβλίο. Αυτά αποτελούν μόνο μερικά ερεθίσματα για να μας κάνουν να σκεφτούμε έξω από τα όρια μας και να γνωρίσουμε καλύτερα τον εαυτό μας. Αυτός άλλωστε είναι ο μόνος που έχει όλες τις απαντήσεις που ψάχνουμε.
Ανακαλύπτω τον εαυτό μου και τη ζωή.
Αλλάζω, μαθαίνω και προσπαθώ να γίνω όλα αυτά που είμαι.
